To przeprowadzone przy użyciu endoskopu badanie dolnego odcinka przewodu pokarmowego. Kolonoskopia wskazana jest do wykonania m.in. przy następujących objawach: 

• krwawienie z przewodu pokarmowego 
• krew w stolcu lub krew utajona w kale 
• niewyjaśniona niedokrwistość 
• podejrzenie raka jelita grubego 
• przewlekłe zaparcia lub przewlekłe biegunki 
• nieswoiste zapalenie jelita grubego 
• bóle w dolnych częściach brzucha 

To przeprowadzone przy użyciu endoskopu badanie górnego odcinka przewodu pokarmowego w celu: 

• rozpoznania choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy 
• rozpoznania zapalenia błony śluzowej przełyku, żołądka i dwunastnicy 
• rozpoznania chorób bakteryjnych, wirusowych, grzybicznych 
• rozpoznania zmian spowodowanych działaniem substancji chemicznych (kwasy, zasady, leki) 
• rozpoznania choroby refleksowej żołądkowo - przełykowej 
• rozpoznania zmian nowotworowych 
• poszukiwania miejsc krwawienia i tamowania tych miejsc 

To zabieg wykonywany w trakcie gastroskopii lub kolonoskopii, polegający na endoskopowym  usunięciu polipów przewodu pokarmowego.

Ma zapewnić całkowitą bezbolesność w miejscu działania.  W endoskopii stosuje się miejscowe znieczulenie powierzchniowe błony śluzowej, które polega na zastosowaniu leków w postaci aerozolu lub żelu stosowanego na śluzówki w miejscu wykonywania badania. Przykładem może być spryskanie gardła środkiem znieczulającym w aerozolu (lidokaina) lub pokrycie żelem z zawartością leku znieczulającego wprowadzanego aparatu np.  Kolonoskopu.

Polega na podaniu dożylnym środka uspakajającego w celu złagodzenia napięcia emocjonalnego towarzyszącego poddaniu się badaniu diagnostycznemu. Efektem jest lepsza tolerancja badania i wiekszy komfort w trakcie badania.

Polega na podaniu dożylnym środka uspakajajacego oraz skutecznego leku przeciwbólowego, przeciwwymiotnego. Stosowane jest zwłaszcza w kolonoskopii, może być stosowane w znieczuleniu do gastroskopii.  Łagodzi napięcie emocjonalne towarzyszące poddaniu się badaniu diagnostycznemu, znosi lub znacznie zmniejsza odczuwanie dolegliwości bólowych, znosi lub zmniejsza występowanie odruchów wymiotnych, znacznie poprawia komfort pacjenta i w rezultacie zdecydowanie ułatwia wykonanie badania lekarzowi. Minimalną sedację oraz głębszą sedację z anelgezją nazwaliśmy -znieczuleniem prostym.

Eliminuje świadomość i ból towarzyszący badaniu. Jest prowadzona przez specjalistę anestezjologa, który monitoruje podstawowe parametry fizjologiczne (tętno, oddech, ciśnienie tętnicze). Aparatura monitorująca w sposób ciągły kontroluje stan pacjenta w trakcie znieczulenia. Anestezjolog korzysta z: elektrokardiografu (kardiomonitora), którego elektrody umieszcza na klatce piersiowej. Obserwuje krzywą elektrokardiograficzną na ekranie monitora. Za pomocą pulsoksymetru (metoda nieinwazyja) w sposób ciągły uzyskuje informacje na temat utlenowania krwi.  W czasie znieczulenia monitorowana jest również stale częstość pracy serca oraz wykonywane są pomiary ciśnienia tętniczego krwi. Stosujemy znieczulenie ogólne dożylne (bez uzycia gazów wziewnych) po uprzednim założeniu specjalnej kaniuli do żyły. Przez kaniulę podawane są leki.

Przygotowanie do znieczulenia ogólnego 
Przed znieczuleniem ogólnym.
Każdy pacjent u którego przewidywane jest wykonanie znieczulenia ogólnego powinien zaprzestać spożywania posiłków i płynów co najmniej na 6 godzin przed znieczuleniem.

Na badanie w znieczuleniu ogólnym, pacjent powinien zgłosić się z aktualnymi wynikami badania krwi ( panel badań określa lekarz w trakcie wizyty kwalifikującej ) oraz ostatniekartyinformacyjnez pobytu w szpitalu. 
Anestezjolog przeprowadza wywiad lekarski, który służy ułatwieniu bezpiecznego przeprowadzenia pacjenta przez okres badania i bezpośrednio po nim. W wywiadzie lekarskim szczególną uwagę przykłada się do danych dotyczących przebytych lub obecnych chorób układu krążenia, oddychania, ośrodkowego układu nerwowego, wątroby i nerek. Ważne są również dane dotyczące aktualnie przyjmowanych leków poprzednich znieczuleń, uczuleń i nieprawidłowych reakcji na leki.

• Przed rozpoczęciem samego znieczulenia poleca się oddanie moczu aby pęcherz moczowy był maksymalnie opróżniony. 
• Poleca się również usunięcie z ust ewentualnej protezy zębowej ponieważ mogłaby ona utrudniać oddychanie. 

Badanie endoskopowe ma na celu wyjaśnienie przyczyny Państwa dolegliwości i tym samym zwiększyć szansę na skuteczną terapię.

Dlaczego endoskopia ?
Endoskopia jest najskuteczniejszą metodą diagnostyczną oceniającą górną część przewodu pokarmowego. Dodatkowo w razie potrzeby istnieje możliwość pobrania wycinków celem stwierdzenia obecności bakterii Helicobacter pylori, odpowiedzialnej za nawrotowość wrzodów lub oceny mikroskopowej w przypadku wrzodu żołądka, polipa lub innych zmian, co ma zasadnicze znaczenie dla wyboru metody leczenia. Istnieje również możliwość jednoczesnego wycięcia polipów. Brak obecnie innego badania o podobnych możliwościach diagnostycznych.

Przygotowanie do badania
Na badanie pacjent powinien zgłosić się na czczo – nie powinien jeść, pić ani połykać leków 8 godzin przed badaniem. Nie powinien też palić papierosów w dniu badania. Przed badaniem należy wyjąć protezy zębowe z jamy ustnej.

Przeprowadzenie badania
Badanie będzie przeprowadzone w pozycji leżącej na lewym boku. Gastroskopię wykonuje się po znieczuleniu gardła środkiem znieczulającym (10% lignocainą) w aerozolu, jest więc niebolesne. Podczas badania lekarz wprowadza do jamy ustnej przez plastikowy ustnik założony między zębami (dla ochrony instrumentu, jak również pacjenta, ponieważ gastroskop podłączony jest do prądu) giętki wziernik (gastroskop), który przesuwa przez gardło do przełyku, a następnie żołądka i dwunastnicy. Moment ten może być nieprzyjemny i dawać uczucie duszenia, wymaga współpracy pacjenta z lekarzem wykonującym badanie. Oglądanie wnętrza przewodu pokarmowego trwa zwykle kilka minut, jest w niewielkim stopniu nieprzyjemne, ale w zasadzie bezbolesne, podobnie jak pobieranie wycinków. Instrument służący do badania jest każdorazowo dezynfekowany, dlatego też zainfekowanie chorego w trakcie badania jest praktycznie niemożliwe. Narzędzia używane do pobierania wycinków lub wycięcia polipów są sterylne, co również chroni przed zakażeniem.

Możliwe powikłania
Powikłania panendoskopii zdarzają się niezwykle rzadko. Niemniej jednak pełnego powodzenia tego badania, jak również jego absolutnego bezpieczeństwa nie jest w stanie zagwarantować żaden lekarz. Wyjątkowo może nastąpić przedziurawienie ściany przewodu pokarmowego (zwłaszcza przełyku w około 0.05%badań). Niekiedy może też dojść do krwawienia, głównie po pobraniu wycinków. 

Postępowanie po badaniu
Z powodu miejscowego znieczulenia gardła nie wolno przez  ok 1 godzinę po badaniu, nic jeść ani pić, aby uniknąć zachłyśnięcia.  Jeśli w trakcie zabiegu pobierane są wycinki do badania histopatologicznego lub testu urazowego nie wolno jeść i pić niczego gorącego w tym dniu.
 Należy poinformować swojego lekarza, jeśli w ciągu kilku godzin będziecie Państwo odczuwać silne bóle jamy brzusznej, bądź zaobserwujecie czarny stolec. Również wystąpienie innych niejasnych dla Państwa objawów należy niezwłocznie zgłosić pielęgniarce lub lekarzowi.

Badanie ma na celu wyjaśnienie przyczyny Państwa dolegliwości i tym samym ma  zwiększyć szansę na skuteczną terapię. 

Dlaczego kolonoskopia?
Jeżeli lekarz podejrzewa u Pana/Pani istnienie zmian chorobowych w obrębie jelita grubego, to w celu dokładnego określenia tych zmian lub wykluczenia ich istnienia należy wykonać badania diagnostyczne.  Badanie endoskopowe w znacznym stopniu eliminuje możliwość pominięcia zmian chorobowych. Nie bez znaczenia jest możliwość równoczesnego pobrania wycinków błony śluzowej na badanie histopatologiczne lub usunięcie w całości polipów przy użyciu pętli diatermicznej.

Przeprowadzenie badania
Badanie zazwyczaj przeprowadza się bez znieczulenia, choć w niektórych przypadkach może być ono wskazane. Badanie zazwyczaj trwa 15-60 minut. Badanie wykonywane jest przy użyciu giętkiego kolonoskopu, który wprowadza się przez odbyt do końca jelita grubego. Samo wprowadzanie aparatu nie jest bolesne. Ból może być wywołany przez pociąganie krezki, przede wszystkim esicy, w trakcie manewrowania aparatem. Nasilenie bólu jest zmienne i zależy od: układ anatomiczny jelita (mniej lub bardziej skręcona esica), obecności zrostów po przebytych operacjach np. ginekologicznych, osobniczo zróżnicowanej wrażliwość na ból. Nieprzyjemnie może też być odczuwane wdmuchiwanie powietrza, które umożliwia lekkie rozdęcie jelita i tym samym dokładną ocenę śluzówki. Pod koniec badania nadmiar powietrza jest zwykle usuwany. Uczucie dyskomfortu jednak często pozostaje na kilka godzin. Instrument służący do kolonoskopii jest specjalnie dezynfekowany przed każdym badaniem, dlatego też zainfekowanie jest praktycznie niemożliwe. Narzędzia używane do pobierania wycinków lub wycięcia polipów są sterylne, co również chroni przed zakażeniem.

Postępowanie po badaniu
Należy udać się do toalety, aby oddać nadmiar gazów znajdujących się w jelicie. Po badaniu w znieczuleniu nie wolno jeść ani pić przez 2 godziny. Wystąpienie jakichkolwiek niejasnych dla Pani/Pana objawów należy niezwłocznie zgłosić pielęgniarce lub lekarzowi. 

Szanowni Państwo, w trosce o należyte przygotowanie do badania prosimy o uważne przeczytanie poniższych informacji i zaleceń. 
 

• W dniu badania, aż do chwili jego wykonania ZABRANIA SIĘ  przyjmowania jakichkolwiek posiłków i picia płynów w okresie  do 8 godzin przed badaniem. 
• Osoby z chorobami wymagającymi stałego, regularnego przyjmowania leków (np. nadciśnienie tętnicze, choroby serca, padaczka i inne) w dniu badania powinny zażyć poranną dawkę leku popijając niewielką ilością wody.
• Osoby chorujące na cukrzycę powinny skonsultować z lekarzem sposób przygotowania do badania oraz poinformować o cukrzycy rejestrację naszego ośrodka. 
• Osoby przyjmujące leki obniżające krzepliwość krwi  (np. acenocumarol, sintrom, ticlid lub aspiryna, acard, acesan i inne) powinny o tym poinformować lekarza wykonującego badanie. 
• Kobiety ciężarne i matki karmiące piersią powinny skonsultować z lekarzem sposób przy gotowania do badania. 
• Prosimy o przyniesienie i pokazanie lekarzowi przed badaniem posiadanej dokumentacji medycznej np. kart wypisowych z leczenia szpitalnego, opisów poprzednio wykonanych badań endoskopowych, EKG, echokardiografia. 
• Pacjenci powinni dokładnie znać nazwy i dawki przyjmowanych leków lub posiadać ich spis. 
• Osoby wymagające okularów do czytania proszone są o zabranie ich ze sobą.
• Jeżeli badanie zostanie wykonane w znieczuleniu ogólnym, pacjent pozostanie na obserwacji przez jakiś czas, a po uzyskaniu zgody lerskiej może udać się do domu pod opieką osoby towarzyszącej. Obowiązuje 12-godzinny bezwzględny zakaz prowadzenia pojazdów i maszyn mechanicznych oraz picia alkoholu. 
   

Kolonoskopia jest to badanie, które umożliwia obejrzenie śluzówki jelita grubego. Wykonuje się je za pomocą długiego i giętkiego instrumentu grubości palca wskazującego wyposażonego w system optyczny , który jest wprowadzany do jelita przez odbyt. Obraz jest obserwowany przez lekarza na ekranie monitora . Endoskop pozwala na wizualną ocenę jelita, np. barwy śluzówki, zmian patologicznych, stanów zapalnych oraz pomaga ocenić perystaltykę jelit.
Kolonoskopia – badanie polega na wprowadzeniu przez odbyt specjalnego wziernika i obejrzeniu całego jelita grubego. Jelito musi być dobrze oczyszczone, tylko wtedy uzyskany obraz będzie wyraźny!

Przygotowanie do badania z preparatem Fortrans

Na 7 dni przed badaniem należy:

• Przerwać przyjmowanie preparatów żelaza.
• Osoby przyjmujące leki przeciwzakrzepowe - Sintrom, Syncumar, Acenocumarol, Warfaryna - konieczny jest kontakt z lekarzem prowadzącym leczenie przeciwzakrzepowe i zmiana leków na heparynę niskocząsteczkową.
• Zastosować dietę lekkostrawną bez świeżych owoców, warzyw, ciemnego pieczywa i innych produktów z dużą zawartością błonnika. Nie należy spożywać w żadnej postaci owoców i warzyw pestkowych, takich jak winogrona, pomidory, kiwi, truskawki oraz pestek, siemienia lnianego, nasion chia, sezamu i maku. Pestki i nasiona mogą przykleić się do powierzchni jelita i utrudniać ocenę w trakcie badania.

W dniu poprzedzającym badanie należy;

• W dniu poprzedzającym badanie należy do godziny 9:00 zjeść śniadanie i przyjąć swoje stałe leki.
• Od godziny 9:00 nie należy spożywać nic stałego, jedynie pić. Nie można pić kawy, ciemnej herbaty, jedynie zieloną herbatę. Można pić czysty wywar z rosołu, jasne kisiele (ananasowy, cytrynowy, brzoskwiniowy), wodę niegazowaną.
• Osoby mające badanie do godziny 12:00 przyjmują preparat w proporcji 3 saszetki dzień wcześniej od godziny 17:00 i jedna saszetka w dniu badania. Każdą saszetkę należy rozpuścić w 1 litrze niegazowanej wody. Pić jedną szklankę co 15 min. Przyjmowanie leku należy zakończyć o godzinie 20:00. Leki, które są przyjmowane na stałe wieczorem powinno się przyjąć dwie godziny po wypiciu Fortransu. W dniu badania rozpoczynamy picie ostatniego litra Fortransu od godziny 5:00 do 6:00. Leki przyjmowane na stałe rano również należy przyjąć 2 godziny po wypiciu Fortransu.
• Osoby mające badanie po godzinie 12:00 w przeddzień badania od godz. 17:00 przyjmują 2 saszetki Fortransu rozpuszczone w dwóch litrach niegazowanej wody. O godz. 19:00 kończą przyjmowanie Fortransu. Leki wieczorne powinno się przyjąć 2 godz. po wypiciu Fortransu. W dniu badania 2 litry Fortransu należy skończyć pić na cztery godziny przed badaniem (np. Jeżeli badanie jest umówione na godzinę 13:00 to Fortrans trzeba wypić od 7:00 do 9:00, leki przyjmowane na stałe rano należy przyjąć 2 godziny po wypiciu Fortransu, czyli w tym przypadku o godz. 11:00). Dodatkowo 2 godziny po wypiciu Fortransu powinno się wypić 2 saszetki Espumisanu rozpuszczonego w 1/3 szklanki wody.

Informacje:

• W celu poprawienia smaku Fortransu można go schłodzić w lodówce, wcisnąć sok z cytryny przez sitko (aby nic nie wpadło do przygotowanego płynu), można popijać wywar z rosołu, ssać jasne landrynki (tylko ich nie rozgryzać).
• Jeśli badanie ma być wykonane bez znieczulenia ogólnego, w dniu badania można pić klarowny wywar rosołu oraz wodę niegazowaną.
• W przypadku badania wykonywanego w dożylnym znieczuleniu ogólnym przy asyście anestezjologa -istotne jest, aby ostatni litr Fortransu skończyć pić do 5 godzin przed zaplanowanym badaniem, należy pozostać na czczo.
• Do znieczulenia ogólnego należy w tygodniu poprzedzającym badanie wykonać wyniki z krwi MORFOLOGIĘ, GLUKOZĘ, SÓD, POTAS i wziąć ze sobą na badanie.
• W przypadku trudności z przygotowaniem się do badania, w szczególności w przypadku pogorszenia samopoczucia w trakcie przygotowania, konieczny jest kontakt z lekarzem.
• Stale przyjmowane leki (nasercowe, p/nadciśnieniowe) powinno się przyjąć popijając niewielką ilością wody. Z wyjątkiem leków p/cukrzycowych, które ostatni raz należy przyjąć w przeddzień wykonania badania, przed śniadaniem. Dopiero po badaniu można kontynuować przyjmowanie leków p/cukrzycowych.

Uwaga!

• Osobom z chorobami przewlekłymi (zwłaszcza cukrzycą) zalecana jest wcześniejsza konsultacja z lekarzem gastrologiem.
• Jeżeli badanie będzie wykonane w znieczuleniu ogólnym należy pamiętać aby przyjmowanie jakichkolwiek płynów doustnie zakończyć przynajmniej 5 godz. przed badaniem (badania w znieczuleniu ogólnym zawsze planowane są na godziny popołudniowe)
• Osoby wykonujące badanie w dożylnym znieczuleniu ogólnym prosimy o dostarczenie aktualnych (wykonanych w tygodniu poprzedzającym badanie) analiz krwi: MORFOLOGIĘ, GLUKOZĘ, SÓD I POTAS.